Zapis bankowy – zastępuje testament o powoduje, iż oszczędności po śmierci trafiają bezpośrednio do wskazanej przez nas osoby. Konieczna jest jedynie dyspozycja dla banku. Środki pieniężne przekazane w taki sposób nie wchodzą w skład masy spadkowej.
Na podstawie zapisu możemy komuś z bliskich przekazać pieniądze zgromadzone na rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK) oraz jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych otwartych oraz specjalistycznych funduszach inwestycyjnych otwartych. Wszystkie te dyspozycje można w każdym czasie zmienić i odwołać.
To, że pieniądze wypłacone na podstawie takich zapisów nie wchodzą do spadku, oznacza, że jeśli np. zapisem bankowym wyróżnimy przykładowo jedno z trojga dzieci, będzie ono zgodnie z regułami dziedziczenia ustawowego uczestniczyło w podziale majątku pozostawionego przez nas tak samo jak rodzeństwo.
Ewentualny krąg beneficjentów:
Przyszły spadkodawca ograniczony jest, gdy chodzi o krąg potencjalnych beneficjantów. Pieniądze zgromadzone na rachunku bankowym i na rachunku w SKOK można przeznaczyć w dyspozycji na wypadek śmierci tylko dla: małżonka, rodziców, dziadków, dzieci, wnuków, prawnuków i rodzeństwa.
Inne przepisy pozwalające nam na pozostawienie podobnych dyspozycji takich ograniczeń nie wprowadzają. Jednostkami uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych możemy np. obdarować na wypadek śmierci dowolnie wybraną osobę.
Warunki formalne:
Banki przyjmują dyspozycje na wypadek śmierci na piśmie, na specjalnie w tym celu przygotowanych formularzach. Tego rodzaju oświadczenia są objęte tajemnicą bankową, także w stosunku do samego beneficjanta, chyba że inna jest wola właściciela rachunku.
Limity:
Zapis bankowy nie może przekraczać:
– kwoty znajdującej się na rachunku
– górnego limitu: dwudziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysku za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. Wynagrodzenie to w marcu 2010 r. wynosiło 3491,57 zł, a więc po zmarłym w kwietniu 2010 r. wyróżniony bliski mógł otrzymać maksimum 69 831,40 zł.
Jeśli posiadacz rachunku wydał więcej niż jedną dyspozycję, a suma dyspozycji przekracza limit, dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed wydaną wcześniej. Nie można zostawić dyspozycji obejmującej rachunek wspólny, np. męża i żony.
Limit dotyczy także pieniędzy zgromadzonych w SKOK, które można na podstawie dyspozycji na wypadek śmierci przekazać bliskim. Tu pułap wyznacza suma przeciętnego wynagrodzenia pracowników w gospodarce narodowej publikowanego przez GUS w ciągu pięciu lat kalendarzowych poprzedzających wypłatę.
Podobna dyspozycja na wypadek śmierci dotyczy jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych otwartych oraz specjalistycznych funduszach inwestycyjnych otwartych. Pozostawiona funduszowi dyspozycja (na piśmie) zobowiązuje go do odkupienia jednostek uczestnictwa do oznaczonej przez uczestnika funduszu kwoty i wypłacenia sumy uzyskanej z odkupienia osobie wskazanej w tej dyspozycji. Taką dyspozycję można zostawić tylko na rzecz jednej osoby.
Wypłata, tak samo jak przy zapisie bankowym, nie może przekraczać dwudziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysku za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. Nie jest możliwe pozostawienie takiej dyspozycji, jeśli jednostki uczestnictwa zapisane są we wspólnym rejestrze, wspólnym koncie, np. prowadzonym na imię obu małżonków.